کد مطلب:20980 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

منظور ترس از خداوند چيست؟

ترس حالتي است كه در اثر احساس حقارت از چيزي يا كسي يا احساس خطر در مقابل كسي يا چيزي حاصل مي گردد. ترس از خداوند ميوه و ثمرة بذر فقر ذاتي است كه انسان در وجود خود مي يابد. انسان حقير آنگاه كه خود را در برابر عظمت خداوند، فقير مطلق مي يابد از او مي ترسد كه البته اين ترس بابد دركنار اميد وشوقي باشد كه از رؤيت جمال و رحمت و غفران الهي حاصل مي شود اين چنين ترسي كه با رجاء و اميد همراه است،انسان بين خوف و رجاء را تا قلة امكان بالا مي برد و به قاب قوسين او ادني مي رساند كه ملك هم توان همراهي او را درآن مقام ندارد كه جبرئيل گفت : لودنوت انملة لاحترقت1 واين مقامي است كه اگر نااهلي بخواهد وارد شود مي سوزد و بر سينه اش دست رد الهي مي خورد كه فرمود : مدعي خواست كه آيد به تماشاگه راز دست غيب آمد و برسينه نامحرم زده درهمين ترس از خداوند است كه از چشمان شير عالم امكان نيمه شب خواب را مي ربايد وعلي( خود را در محضر خداي سبحان عبد معصيت كاري ميبيند كه زبان به شكوه از نفس مي گشايد كه ...لاي الامور اليك اشكو ولما منها اضج وابكي2 خداي عظيم و مهربان، من آنقدر گناه كرده ام كه نمي دانم بخاطر كدامين گناه خود از نفس خود به تو شكوه و شكايت كنم واز كدامين معصيت خود ضجه زنم وگريه كنم.

البته ترس از خداوند درمراتب پايين تر متوجه ازدست دادن بعضي نعمتهاست كه اين نيز ترس مقدسي است. انسان بايد بترسد ازاينكه خداوند نعمت همجواري با علي بن موسي الرضا ( را از او بگيرد و به سبب گناهانش او را به سرزميني دور از انوار مقدس اهل بيت و حرمهاي مشرفه ايشان تبعيدكند يا حب ائمه را از سينه اش برون كند و خسر الدنيا والاخره گردد و چنين است ساير نعمات الهي.

و در اين مراتب ترس از خداوند ارتباطي هست كه اين مراتب وانواع را به هم پيوند مي دهد.كه بيان اين ارتباط از حوصله مطلب خارج است.

قرآن مجيد متعلق خوف وترس را دو چيز ذكر مي كند : 1- ترس از مقام خداوند2- ترس از عذاب الهي

در سوره ابراهيم مي فرمايد : لنسكننكم الارض من بعدهم ذلك لمن خاف مقامي وخاف وعيد ابراهيم/14

در اين آيه، هم خوف از خداوند ذكر گرديده است وهم از عذاب الهي. بالاترين مرحله خوف(ترس)، ترس از مقام الهي است.

مرحوم علامة طباطبائي رضوان ا...عليه مي فرمايند : ترس (خوف) از خداوند،گاهي به معناي خوف از عقاب الهي است كه بر كفر ومعصيت مترتب مي گردد ولازمة آن، اين است كه عبادت انسان براي رهايي از عقاب است، نه عبادتي كه فقط براي خداوند انجام گرفته باشد.

درواقع عبادت و بندگي، به جهت ترس از مقام الهي وبه معناي خشوع وكرنش در برابر خداوند است، نه به جهت خوف از عقاب ويا به جهت طمع در ثواب و پاداش واين عبادت خالصانه تنها براي خداوند انجام مي گيرد. پس كساني كه از مقام الهي مي ترسند، مخلصين و خاضعين در برابر جلال خداوند ي هستند.3

ترس از خداوند باعث كاستن از گناهان و بيداري و هوشياري انسان مي گردد وخودعاملي است هشدار دهنده كه به هنگام انحراف ولغزش انسان را از غفلت باز مي دارد؛ از اين جهت در قرآن مجيد، خائفان وخداترسان ستايش شده اند وبراي خوف از خداوند به آنها وعدة پاداش داده شده است، آنچه بيان شد ثمرات ترس از خداوند بود،چنانچه نياز به آگاهي بيشتر داريد مي توانيد به كتب اخلاقي علماء مراجعه بفرمائيد.



) تفسيرموضوعي نمونه،واژة معراج

(2) دعاي كميل

(3) الميزان،ج11،ص122،علامة طباطبائيرضوان ا...عليه

ره توشه،ج1،ص171و170،استاد محمد تقي مصباح يزدي